Denga
Denga jest chorobą wirusową ludzi i niektórych gatunków mał występującą w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Może przebiegać bardzo łagodnie lub przybierać formę gorączki krwotocznej. Przyczyną dengi jest zakażenie wirusem z rodziny Flaviviridae. Nosicielami choroby są komary z rodzaju Aedes (głównie aedes aegypti i aedes albopictus), które poznać można po charakterystycznych, biało-czarnych prążkach na ciele (stąd nazwa komary tygrysie). Nie istnieje ani szczepionka na dengę, ani lek. Leczy się tylko objawy. WHO poinformowało, że denga jest obecnie najszybciej rozprzestrzeniającą się chorobą zakaźną tropików. Rocznie choruje nawet 50mln osób, co stwarza ryzyko pandemii. 5-6tys. przypadków kończy się każdego roku śmiercią.
Występowanie
Denga to choroba endemiczna (właściwa dla danego rejonu) ponad 100 krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej. Najwięcej zachorowań odnotowuje się w Azji (jest tam bardzo częstą przyczyną śmierci dzieci), Afryce i na wyspach Pacyfiku, rzadziej w USA (łącznie ponad 125 krajów). XXI wiek to nadal czas masowych zakażeń dengą na Filipinach, w Indonezji, Ameryce Północnej i Południowej oraz na Karaibach. W Polsce zdarzają się przypadki „przywiezienia” choroby np. z urlopu w tropikach (jest najczęstszą chorobą zakaźną turystów). W zależności od strefy występowania, wyróżnia się 4 typy serologiczne wirusów denga – I dla pasa podzwrotnikowego i zwrotnikowego, II dla pasa zwrotnikowego, III dla Indii, Filipin i południowo-wschodniej Azji oraz IV dla Indii i Filipin. Od zeszłego roku odnotowano ok. 2tys. zachorowań na popularnej wśród turystów, portugalskiej wyspie Madera. Zakażeń spodziewa się znacznie więcej po otrzymaniu kolejnych wyników badań. W związku z rosnącą liczbą Polaków jeżdżących do krajów tropikalnych oraz coraz to częstszymi przypadkami zachorowań, Główny Inspektorat Sanitarny zwrócił się w kwietniu 2013r. z prośbą do polskich lekarzy o przeprowadzanie dokładnych wywiadów lekarskich, uwzględniających historię podróży pacjentów, którzy zgłaszają się do przychodni z gorączką, objawami grypy i przeziębienia.
Zakażenie
Przenosicielami choroby są komary z rodzaju Aedes (A. aegypti, A. albopictus). W przeciwieństwie do swoich kuzynów z Europy, te komary kąsają za dnia i nie przeszkadzają im warunki miejskie. Do rozwoju larw wystarczają im dowolne zbiorniki wodne. Do zakażenia u człowieka dochodzi przez ukąszenie.
Przebieg choroby
Denga może przebiegać całkowicie bezobjawowo, łagodnie lub przybierać postać ciężkiej gorączki krwotocznej. Po 3-14 dniach od ukąszenia, osoba zakażona dostaje nagle wysokiej gorączki, ma silne bóle głowy i stawów, wysypkę i małopłytkowość krwi oraz odczuwa ból gałek ocznych. Może wystąpić zapalenie spojówek, ból brzucha, nudności i wymioty oraz biegunka. W ciężkim przebiegu, po kilku dniach pojawia się zaburzenie krzepnięcia krwi, w tym wybroczyny skórne, krwawienie z błon śluzowych i przewodu pokarmowego.
Leczenie
Nie wyprodukowano dotąd ani skutecznej szczepionki, ani leku na dengę, dlatego leczenie polega na łagodzeniu objawów. Jeśli doszło do gorączki krwotocznej, podaje się leki przeciwdziałające skazie krwotocznej i zapobiega wstrząsowi. Jeżeli w trakcie lub po zakończeniu pobytu w krajach zagrożonych dengą, wystąpią objawy zbliżone do grypy, należy pilnie skontaktować się z lekarzem. Nie należy przyjmować leków dodatkowo rozrzedzających krwi, np. aspiryny czy ibuprofenu. Na gorączkę i bóle zaleca się paracetamol. Chory powinien pić dużo wody. Denga na ogół nie powoduje trwałych zmian w organizmie. W ciężkich przypadkach śmiertelność wynosi 10-20%, jednak przy wysoko rozwiniętej opiece medycznej - mniej niż 0,5%. Po przebyciu choroby, człowiek uodparnia się na wiele lat, ale tylko na jeden z czterech typów wirusa (czyli zachorować można aż 4 razy). Część naukowców uważa, że wcześniejsze przebycie choroby zwiększa ryzyko ciężkich powikłań w przypadku kolejnego zakażenia innym typem wirusa dengi.
Profilaktyka
Działania zapobiegające zakażeniu dengą obejmują eliminację komarów oraz unikanie ich ukąszeń (noszenie odpowiednich ubrań i stosowanie preparatów odstraszających insekty tropikalne). Obecnie prowadzone są badania nad skuteczną szczepionką (na razie jest ona testowana w laboratoriach). Amerykańcy naukowcy planują wprowadzić do ekosystemu zmodyfikowane genetycznie komary Aedes aegypti, które doprowadzą do bezpłodności tych insektów w kolejnym pokoleniu.