Komary (rodzina Culicidae) to owady z rzędu muchówek. Na świecie żyje ich ponad 40 rodzajów i ok. 3,5 tysiąca gatunków, z czego w Polsce 47. Najpopularniejszymi przedstawicielami rodziny, występującymi w naszym kraju, są komar brzęczący (Culex pipiens), komar leśny (zwany doskwierzem) oraz komar widliszek (Anopheles maculipennis). Inne gatunki spotykane u nas to m.in. Anopheles atroparvus, Anopheles messeae, Anopheles claviger i Anopheles plumbeus.
Dorosły osobnik pospolitego komara osiąga do 6mm długości. Posiada smukłe, delikatne ciało o, w zależności od gatunku, brązowym lub żółtobrunatnym ubarwieniu, zaopatrzone w wąskie skrzydła, wydające podczas lotu charakterystyczny, bzyczący dźwięk. Czułki pozwalają określić płeć komara – u okazów męskich są owłosione, pokryte kępkami pierzastych włosków, podczas gdy czułki samic są gładkie. Samce są mniejsze od osobników żeńskich, bardziej delikatne i posiadają dłuższe głaszczki. Dzięki termodetekcyjnym narządom z łatwością wykrywają potencjalną ofiarę. Komary przyciąga m.in. zapach ludzkiego potu, małych dzieci i kobiet w trakcie owulacji. Komary należą do owadów krótkowiecznych. Samice mogą przeżyć kilka miesięcy, samce zaledwie kilka tygodni. Wyjątkowo zdarza się, że przetrwają sezon zimowy. Wtedy ich żywot wydłuża się do ponad roku. Wśród komarów brzęczących rozróżnia się grupy komarów atakujących konkretnego żywiciela – jedne żywią się krwią tylko ludzi, inne atakują wyłącznie ptaki. Największym utrapieniem dla ludzi są osobniki młode, które by przyspieszyć swój rozwój, muszą uzupełnić niedobory białka, powstałe w stadium larwalnym. Komary stają się najbardziej agresywne tuż przed deszczem, wtedy też potrafią zaatakować ze zdwojoną siłą. Na liczebność populacji komarów nie ma wpływu pogoda – mroźne, długie zimy nie zmniejszają ilości komarów w sezonie wiosenno-letnim.

Gdzie występują komary ? 

Komary spotykane są niemalże na całym świecie. Występują zarówno w strefie podzwrotnikowej i Arktyce, jak i krajach o klimacie umiarkowanym. Coraz częściej gatunki komarów tropikalnych pojawiają się w Europie południowej. Związane jest to ze zmianami klimatycznymi. W strefie umiarkowanej występują w dużych ilościach, w krajach egzotycznych często w wymiarze plag.
Komara pospolitego spotyka się w klimacie tropikalnym, subtropikalnym oraz umiarkowanym. Wyróżniamy dwa podgatunki Culex pipiens ze względu na środowisko w jakim żyje – jeden zamieszkuje obszary rolnicze i naturalne, nietknięte ludzką ręką, drugi miasta, tereny podmiejskie oraz wsie. Największe skupiska komarów występują w pobliżu akwenów wodnych, na terenach podmokłych i bagnistych, które sprzyjają rozwojowi larw.

Czym odżywiają się komary ? 

Większość gatunków komarów jest krwiopijna. Dorosłe osobniki żeńskie posiadają aparat gębowy typu kłująco-ssącego, składający się z wydłużonych warg, żuwaczki, podgębia oraz szczęk w kształcie lancetu zaopatrzonego w haczyki. Samce mają uwstecznione narządy gębowe ze skróconą szczelinką kłującą. Samice żywią się krwią zwierząt stałocieplnych, a niektóre gatunki ssą krew owadów. Okazy męskie piją wyłącznie wodę i nektar kwiatów. Samica przy pomocy kłujki przecina skórę żywiciela i wysysa krew. Odlatuje dopiero kiedy jej żołądek wypełni się wypitym płynem. Krew niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a przede wszystkim do rozmnażania się. Samice potrzebują jej, by mogły zostać wytworzone jajeczka. Bez zdobytej krwi nie ma możliwości rozrodu. Podczas polowania wiele osobników ginie przez nieostrożne kłucie ofiar. Komarzyce atakują głównie po zmierzchu, a sam proces pobierania krwi może trwać nawet kilka  minut.

Rozmnażanie komarów

Samica, by móc się rozmnożyć, musi zdobyć krew od innego organizmu. Dzięki temu zostaną wytworzone jajeczka. Krew pochodzić może od człowieka, a także od innych ssaków, gadów, jak również owadów. Dorosłe osobniki wabią się dźwiękami, a do zespolenia samicy z samcem dochodzi podczas lotu. Proces kopulacji trwa kilka sekund. Tempo rozwoju komarów jest bardzo różne w zależności od gatunku. Jedne rozmnażają się w ciągu kilku dni, dzięki temu w ciągu roku samica może wydać na świat nawet 7 pokoleń, inne znacznie dłużej – wówczas na rok przypada tylko jedno pokolenie młodych. Jaja w odwłokach samic dojrzewają bardzo szybko i po kilku dniach od zapłodnienia składanych jest ich 200-400 sztuk. Po złożeniu jaj, samica zwykle ginie, choć wyjątkowo zdarza się złożyć jej jeszcze jedną partię po kolejnym wyssaniu krwi.
Zwężone na jednym końcu jaja, składane są na powierzchni stojących wód, również tych znacznie zanieczyszczonych, w rowach lub rurach ściekowych, w formie pakietu o łódeczkowatym kształcie. Tempo rozwoju uzależnione jest od temperatury. Optymalna to 20-25'C. W niższej rozwój wydłużyć może się do kilku tygodni. Komary podlegają przeobrażeniu zupełnemu. Po kilkudziesięciu godzinach z jaj wykluwają się 8mm, mocno owłosione larwy, które po ok. 7-10 dniach przeobrażają się w ruchliwą poczwarkę. Po kolejnych 2-4 dniach z poczwarki powstaje osobnik dorosły zwany imago.

Jakie choroby wywołują komary:

W ślinie samicy znajduje się substancja chemiczna, która podrażnia skórę w wyniku czego dochodzi do reakcji alergicznej, opuchlizny, zaczerwienienia i swędzenia ugryzionego miejsca.
Tropikalne gatunki komarów są nosicielami poważnych chorób, m.in. malarii, żółtej febry, dengi, filariozy, gorączki doliny Rift czy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W Polsce nie odnotowano tego problemu, jednak już u naszych sąsiadów na Słowacji spotyka się komary roznoszące dilofilariozę. Ta choroba pasożytnicza, występująca w cieplejszym klimacie, może prowadzić do utraty wzroku lub zatoru tętnicy płucnej. Na szczęście rzadko dotyka człowieka. 
Pomimo swoich niewielkich rozmiarów, ugryzienia komarów nierzadko bywają bardzo uciążliwe, zwłaszcza gdy jest ich dużo. W przypadku alergików może dojść również do groźnego wstrząsu anafilaktycznego.

Jak zabezpieczyć się przed komarami?

Zdarzają się sezony, podczas których ilość populacji komarów osiąga rozmiar plagi. Wdraża się wówczas programy masowego zwalczania komarów. Dotyczy to przede wszystkim terenów popowodziowych, gdzie występują liczne chmary owadów, a zagrożenie przenoszenia chorób drogą krwi jest największe. Ochronę przed dorosłymi osobnikami stanowią siatki w oknach i moskitiery, a także elektryczne fumigatory, podłączane do gniazdka, których niesłyszalne dźwięki skutecznie odstręczają owady. Podczas spacerów sugeruje się noszenie ubrań z długimi rękawami oraz nogawkami, pełnych butów i nakryć głowy. W celu uniknięcia dokuczliwych skutków pokąsania przez komary, należy stosować specyfiki odstraszające owady, w postaci sprayów lub maści. W przypadku dzieci, zaleca się spryskanie samego ubrania. Aplikowanie kosmetyku bezpośrednio na delikatną skórę, mogłoby ją podrażnić. Na rynku dostępne są także kadzidełka oraz świece z olejkami eterycznymi – lawendowym, z mięty pieprzowej, goździków, trawy cytrynowej czy bazylii, których zapach działa odpychająco na komary. Jeżeli jednak zostaniemy pogryzieni przez te owady, zaleca się miejsce ukąszenia posmarować łagodzącym żelem, zrobić chłodny okład, a także wziąć przeciwuczuleniowe wapno. W razie poważniejszych problemów, wskazane jest skorzystanie z pomocy lekarskiej.