Informacje ogólne

Meszki (Simulium yahense) należą do rodziny małych owadów długoczułkich. Na świecie znanych jest ok. 1750 gatunków, w Europie sklasyfikowano ok. 300, natomiast w Polsce wyróżnia się ich ponad 50. Dorosłe osobniki osiągają długość 3-6mm, chociaż zdarzają się okazy znacznie większe, których ciało przekracza 1cm. Większość meszek ma ciemne ubarwienie (brunatne lub czarne – stąd nazwa angielska „black fly”), jednak na świecie spotykane są także gatunki brązowo-szare i żółto-pomarańczowe. Ich krępe ciało wyposażone jest w daszkowato ułożone skrzydła, 3 pary krótkich odnóży oraz czułki, składające się aż z 11 członów. Meszki atakują chmarami. Im krótsza zima i cieplejsza wiosna, tym inwazja owadów jest intensywniejsza i następuje szybciej.

Gdzie występują meszki ?

Meszki występują masowo na całym świecie. Od wczesnej wiosny do końca lata są utrapieniem praktycznie we wszystkich krajach europejskich, obu Amerykach, Kanadzie, Azji i Afryce. Ich rozwojowi sprzyjają tereny wilgotne oraz sąsiedztwo akwenów wodnych.

Czym odżywiają się meszki ?

Meszki posiadają aparat gębowy przystosowany do rozcinania skóry i wysysania płynów z organizmu żywiciela. Po ugryzieniu, zakotwiczają się głęboko dzięki szczękom, zaopatrzonym w haczykowate włoski. Samice żywią się krwią potrzebną m.in. do rozwoju jaj,  natomiast samce wysysają nektar roślin. Zarówno jednym, jak i drugim, płyny niezbędne są w procesach życiowych. Larwy i poczwarki odżywiają się szczątkami i odchodami zwierząt oraz obumarłych roślin, pełniąc rolę filtra, oczyszczającego zbiorniki wodne. Tylko 4 gatunki meszek żywią się ludzką krwią, pozostałe atakują zwierzęta ciepłokrwiste. Samice żerują wyłącznie w ciągu dnia, bez względu na temperaturę otoczenia.

Rozmnażanie meszek 

Ilość potomstwa zależy od wielkości porcji wypitej krwi przez samicę. Osobnik żeński składa zazwyczaj 200-600 jaj w płytkich potokach, strumieniach, wolno płynących rzekach, rowach wypełnionych wodą czy przydomowych oczkach wodnych. Kompletny cykl rozwojowy trwa ok. 8-11 tygodni. Wpływ na jego długość ma temperatura wody oraz dostępność substancji odżywczych. Larwy wylęgają się w wodzie po ok. 2-3 tygodniach, a po kolejnych 6-8 przepoczwarzają się w dorosłe osobniki. Dojrzałe okazy wypływają na powierzchnię w bańkach wodnych, tworzonych podczas procesu metamorfozy. Meszki żyją ok. 3 tygodni, a liczba pokoleń w ciągu roku waha się od 1 do 4.

Jakie choroby przenoszą meszki ?

Meszki są utrapieniem zarówno dla ludzi, jak i zwierząt domowych i hodowlanych. W Polsce nie stwierdzono przenoszenia chorób przez meszki. Mogą jednak wywołać silne reakcje alergiczne. Pomimo swoich niewielkich rozmiarów, ugryzienia meszków nierzadko prowadzą do groźnych wstrząsów anafilaktycznych, a także śmierci, zwłaszcza u alergików i małych dzieci.
Do powszechnych konsekwencji pokąsania przez meszki należą m.in. ból głowy i stawów, gorączka, nudności i powiększenie węzłów chłonnych. Ugryzienie wywołać może groźną reakcję alergiczną skóry, charakteryzującą się wykwitem i opuchlizną – herarę. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim niemowląt oraz osób znajdujących się pod wpływem alkoholu. W krajach tropikalnych, m.in. w Azji, Afryce, Ameryce Południowej oraz na Półwyspie Arabskim,  meszki przenoszą pasożytniczego nicienia, wywołującego ślepotę rzeczną, prowadzącą do utraty wzroku oraz grupę przewlekłych chorób pasożytniczych - filarioz. Samice przyczyniają się ponadto do dużych strat w hodowlach bydła.

Jak zabezpieczyć się przed meszkami ?

Na świecie, w rejonach zagrożonych, organizowane są akcje opryskiwania pestycydami obszarów zamieszkanych przez meszki, w celu zredukowania ich liczebności. Na co dzień przede wszystkim należy unikać miejsc wylęgu meszek. Podczas spacerów sugeruje się noszenie ubrań z długimi rękawami oraz nogawkami, pełnych butów i nakryć głowy. Zaleca się stosowanie środków odstraszających owady, w postaci sprayów lub maści. Na meszki odpychająco działają również olejki eteryczne, m.in. waniliowy i eukaliptusowy, a także przyjmowanie witaminy B12. Nie należy stosować słodkich balsamów do ciała oraz aplikować dezodorantów i perfum – przyciągają one insekty! Najlepiej używać produktów bezzapachowych, szeroko dostępnych na rynku kosmetycznym. Po ugryzieniu, ranę należy zdezynfekować oraz posmarować kremem z zawartością hydrokortyzonu, który przyniesie ulgę i złagodzi reakcję alergiczną. Wskazane są także okłady z wody i octu oraz picie wapna, a w przypadku licznych ugryzień zaleca się skorzystanie z pomocy lekarskiej.